eerste hulp bij brandwonden

neem de oorzaak van de brandwonde weg

Verwijder het slachtoffer van de warmtebron en doof vlammen van brandende kleding. Staat de kleding in brand? Let op deze zaken:

• Zorg dat het slachtoffer niet wegloopt.
• Bedek hem/haar met een jas, deken of een (niet-synthetische) stof om de vlammen te doven.
• Rol hem/haar indien nodig over de grond of spoel af met water.

eerst water, de rest komt later

Laat lauw water zachtjes over de brandwonde stromen (niet rechtstreeks op de wonde), en dit zo’n 10 minuten lang. Zo verminder je niet alleen de pijn, maar beperk je ook de ernst van de brandwonde en bevorder je het genezingsproces. Als de brandwonden erg uitgebreid zijn of verspreid over het lichaam, zet je het slachtoffer best onder een douche met stromend, lauw water. Ook vochtige kompressen die je voortdurend vernieuwt zijn een goed alternatief. Gebruik geen ijs of ijskoud water want daardoor koelt het lichaam te sterk af.

was je handen voor de behandeling

Dat spreekt voor zich. Zo voorkom je infecties van de wonde. Probeer de wonde daarom ook zo weinig mogelijk aan te raken.

probeer de ernst van de brandwonde in te schatten en handel op basis daarvan  

Is het een kleine eerstegraadsbrandwonde?

• Breng een vochtinbrengend product aan.
• Dek de wonde af met een pleister of een steriel kompres.

Is het een kleine tweedegraadsbrandwonde en is de huid intact?

• Dek de wonde af met een verband specifiek voor brandwonden.

Is het een grote tweede- of is het een derdegraadsbrandwonde?

• Dek de brandwonde af met een natte, propere handdoek.
• Bel een arts.

Prik blaren NIET open bij tweedegraadsbrandwonden.

Verwijder indien mogelijk juwelen en horloges, net als kleding die niet aan de huid kleeft.

koel de brandwonde af, maar NIET het slachtoffer

Bescherm het slachtoffer tijdens en na het koelen tegen afkoeling, zeker op de plekken waar de huid beschadigd of verdwenen is. Nadat de brandwonde is afgekoeld, kun je deze bedekken met een steriele of schone, vochtige doek. Voor ledematen kan je ook een plasticfolie voor voeding gebruiken. Probeer de rest van het lichaam ook tijdens het afkoelen al te bedekken met een deken.

Brandwonden worden onderverdeeld in drie graden, gebaseerd op de ernst van het letsel. De ernst is afhankelijk van de temperatuur en de duur van blootstelling aan de warmtebron.

1ste graads brandwonden

De lichtste brandwonden zijn die van de eerste graad. De huid is rood, pijnlijk en soms licht gezwollen, maar vertoont geen blaren. Ze zal zich spontaan herstellen zonder littekenvorming. Goed hydrateren, bijvoorbeeld met een vochtinbrengende crème, is belangrijk.

2de graads brandwonden

Een oppervlakkige tweedegraads brandwond is eveneens rood en pijnlijk, maar nu ontstaan er ook blaren. De wond is vochtig bij kapotte blaren.
Bij een diepe tweedegraads brandwond is de huid vlekkerig rozerood met witte plekken. Ook nu zijn er blaren. De wond doet weinig tot geen pijn. Met de juiste verzorging zal de huid na twee tot drie weken volledig herstellen.

3de graads brandwonden

Bij een derdegraads verbranding is de totale huid verbrand. De diepere lagen, waarin de zenuwen liggen, zijn aangetast. Er is geen pijngevoel meer. De huid is geelwit tot bruinzwart. Na een langdurig genezingsproces blijven altijd littekens te zien.

Lees meer over de verschillende soorten brandwonden. 

Weet je niet of je de hulpdiensten moet verwittigen of je huisarts moet bellen? Best is om eerst de grootte van de wonde in te schatten. Daarvoor kan je vergelijken met een muntstuk van 2 euro:

• Als de brandwonde groter is dan een muntstuk van 2 euro of het gezicht raakt of als er blaren ontstaan: bedek de brandwonde en bel je huisarts of ga naar de spoeddienst van het ziekenhuis.
• Als de brandwonde groter is dan de hand (van het slachtoffer): bedek de brandwond en ga naar een spoeddienst of het dichtstbijzijnde brandwondencentrum. Bel in geval van twijfel de hulpdiensten (112), geef niets te drinken of te eten, zorg ervoor dat het slachtoffer niet afkoelt. Ook bij verbranding van mond of keel door inademing van hete lucht bel je 112.
• Is de wonde kleiner, dan kan je toch nog een huisarts raadplegen in volgende gevallen:
  • Bij kleinere eerstegraadsbrandwonden bij een baby of kleuter OF aan hoofd, hals, handen, voeten, gewrichten of geslachtsorganen.
  • Als de wonde infecteert en er pus (etter) uit komt.
  • Als de wonde na enkele dagen weer roder en pijnlijker wordt.
  • Als er een geelwitte, droge plek ontstaat die geen pijn doet.

Wil je graag meer weten over hoe je brandwonden moet behandelen? Lees onze tips voor de verzorging van brandwonden.