lymfoedeem bij borstkanker

Een lymfoedeem is een abnormale ophoping van eiwitten en vocht in je lichaamsweefsel, net onder je huid. Dit treedt op wanneer het lymfestelsel dit vocht niet meer kan afvoeren omdat de lymfeklieren of -banen beschadigd of geblokkeerd zijn. Het evenwicht tussen aan- en afvoer van vocht in je lichaam wordt dus verstoord. In de volksmond noemt men dit verschijnsel ‘dikke arm’. Lymfoedeem kan ook voorkomen na een borstoperatie waarbij je lymfeklieren uit je oksel zijn verwijderd of ze door bestraling zijn aangetast. In dat geval zal je arm aan je geopereerde zijde dikker worden. 

Helemaal voorkomen kan je het niet. Waarom iemand lymfoedeem krijgt en een ander niet, is niet echt duidelijk. De eerste symptomen zijn een zwelling, een zwaar gespannen of moe gevoel, pijn of tintelingen, huidafwijkingen of infecties. Dit zowel in de arm, hand, oksel, borst of rug.

enkele tips om de kans om lymfoedeem aan je arm te verminderen:

• Voorkom verwondingen aan je arm: elk letsel kan schade berokkenen aan je lymfevaten. Draag aangepaste handschoenen tijdens huishoudelijk werk of klusjes in de tuin. Vermijd blessures aan je nagels.
• Heb je toch een verwonding, ontsmet ze dan onmiddellijk.
• Bouw het gebruik van je arm rustig op en voorkom overbelasting.
• Probeer normaal te bewegen en licht te sporten.
• Vermijd om gedurende lange tijd repetitieve handelingen uit te voeren.
• Vermijd zware inspanningen of overbodige druk op de arm en schouder.
• Draag geen kleding met knellende boordjes en bandjes.
• Slaap niet op je behandelde kant. De beste slaaphouding is op je rug met je arm op een hoofdkussen naast jou.
• Vermijd injecties, bloedafname of bloeddrukmetingen aan je behandelde arm.
• Vermijd extreme warmte en koude.

Probeer eerst je arm zoveel mogelijk rust te geven en hoger te leggen. Als je na een paar dagen nog klachten hebt, neem je best contact op met je huisarts of een specialist. Hoe vroeger je met een behandeling begint en hoe beter je die onderhoudt, hoe meer kans op slagen. Je kan lymfoedeem manueel of met een lymfedrainagetoestel behandelen. In het eerste geval probeert een therapeut het pompmechanisme van de aanwezige lymfevaten via massage te activeren. Als je een lymfedrainagetoestel gebruikt, plaats je een band of manchet rond je arm. Hierdoor krijg je meer druk op je getroffen arm en wordt het vocht uit het oedeem naar andere plekken verplaatst.

Een lymfedrainagetoestel kan je tijdelijk ontlenen bij onze uitleendienst Goed geholpen.

Daarnaast kan je ook terecht bij de kinesist: die geeft je specifieke oefeningen die een positieve impact hebben op de lymeafvoer.  

Bij lymfoedeem kan je ook een compressiekous of armkous aanschaffen: de druk van de armkous houdt de verminderde druk die optreedt door de behandeling op peil. Over het algemeen wordt er voor gekozen om je arm eerst in te zwachtelen met een rekverband. Van zodra er door dat verband genoeg afname van oedeemvocht is, kan je overschakelen op een therapeutische kous of armkous. Er zijn twee soorten armkousen: een vlakbreikous (met naad) en een rondbreikous (zonder naad). Armkousen zijn net als compressiekousen voor je benen onderverdeeld in vier klasses: van zeer lichte (klasse I) tot zeer zware (klasse IV) druk. Een compressiehandschoen kan ook helpen om de druk op de arm te verhogen en het lymfevocht af te voeren zodat je arm minder sterk opzwelt.