wat zijn spataderen of pijnlijke aders in de benen?

Er zijn twee soorten aders in je benen: oppervlakkige aders en diepe aders. Oppervlakkige aders zitten net onder de huid en de vetlaag. Diepe aders liggen tussen de spieren.

Het bloed in de aders in je benen moet naar je hart worden gebracht. Om dit te doen, beschikken aders over terugslagklepjes die ervoor zorgen dat het bloed niet terugvloeit naar je voeten als je rechtop staat. Spataderen ontstaan als die klepjes niet goed sluiten. De aders zijn dan verwijd.

Er ontstaat dan een opening langs waar het bloed toch terugstroomt. Je bloed zoekt zich een weg, meestal door oppervlakkige aders. De verhoogde druk en het volume verzwakken de wand en die zet uit.

Spataderen zelf zijn op zich niet gevaarlijk. Ze zien er vaak uit als een bloeduitstorting, waardoor je misschien minder je benen durft te tonen bij warm weer. Maar daarnaast kunnen ze wel voor ernstige gevolgen of complicaties zorgen. Zo kunnen spataderen die niet verzorgd worden een trombose veroorzaken. Als er zich een bloedklonter in een diepe ader vormt, loop je kans op een longembolie. Bij klonters in de oppervlakkige aders spreken we van flebitis: deze ontstoken ader voelt dan rood en hard aan.

Lees alles over de soorten spataderen

Spataderen komen voor in allerlei vormen en kleuren. Hoe dieper de spatader in je onderhuidse vetweefsel ligt, hoe groener de kleur bij problemen. Heb je duidelijk zichtbare, blauwe (en soms zelfs paarse), verdikte, voelbare, wat kronkelig verlopende bloedvaten? Dat zijn spataderen die zich heel oppervlakkig onder je huid bevinden. Ze zien er vaak uit als een bloeduitstorting.

Eventuele klachten en pijn verhouden zich niet noodzakelijk recht evenredig met wat zichtbaar is. Het kan zijn dat je duidelijke spataderen en weinig pijn hebt, maar je kan ook veel last hebben zonder dat je spataderen zichtbaar zijn. Typische klachten zijn onder meer: een zwaar gevoel, jeuk en een toenemende druk naarmate de dag vordert, zwellingen ter hoogte van de enkels en nachtelijke spierkrampen of rusteloze benen. Met een specifieke venoscan kan je vroegtijdig aderaandoeningen opsporen die vaak nog niet uitwendig te zien zijn.

Helemaal uitsluiten kan je het nooit. Het kan zijn dat je genetische aanleg hebt voor het ontwikkelen van spataderen. Zwangere vrouwen lopen ook meer kans op minder efficiënt werkende aders: het gewicht van de in het baarmoeder groeiende kind verhoogt immers de druk op je lichaam en je bloedcirculatie. Met alle kwaaltjes die je lichaam dan reeds doorstaat zijn pijnlijke aderen in je benen het laatste wat je natuurlijk wenst.

Lees meer over de oorzaken van spataderen.

Als je veel of lang moet rechtstaan, bijvoorbeeld voor je beroep, kan je preventief laten nakijken of het nuttig is om steun- of compressiekousen te dragen. Ook als je gedurende een periode lang moet stilzitten in een vliegtuig, trein, bus of auto is er een risico dat er zich bloedstolsels ontwikkelen in je aders. Voor alle veiligheid een steunkous dragen tijdens die lange periode kan sowieso geen kwaad.

• Beweeg genoeg.
• Zit en sta niet te lang stil.
• Ga ook regelmatig een paar keer op je tenen staan.
• Leg je benen omhoog als je zit.

Lees meer over de behandeling van spataderen.