wat is een stoma

Een stoma is een kunstmatige uitgang die in je buikwand wordt aangebracht na een operatie waarbij een stukje van je darmstelsel wordt weggenomen. Een stoma wordt gemaakt met het uiteinde van de darm. Die wordt naar het oppervlak van je buik gebracht om de stoma (de eigenlijke opening) te vormen.

Een stoma is nodig wanneer je ontlasting niet meer via de natuurlijke weg kan. Je stoelgang en/of urine verlaat je lichaam dan via een stoma. Hierbij wordt een stukje darm aan de buitenkant van je buikwand bevestigd. Ter hoogte van je stoma wordt een opvangsysteem gekleefd, waarin je stoelgang of urine wordt opgevangen.

Een stoma is rood. Dit komt doordat hij bestaat uit slijmvlies, net als het slijmvlies in je mond. De stoma is gevoelloos. Het doet dus geen pijn als je er aan komt. In het begin kan een stoma een beetje bloeden tijdens de verzorging, maar dat is niets om je zorgen over te maken. 

De plaats van de stoma is belangrijk. De stomaverpleegkundige bespreekt met jou waar de stoma komt. Meestal komt een stoma rechts of links onder op de buik. Waar de stoma precies komt, hangt van allerlei zaken af: je levensstijl, beroep, religie, kleedgewoonten, hobby’s en sport, of je rolstoelgebruiker bent …  Daarnaast is het belangrijk dat je de stoma zelf kan zien, zodat je hem ook makkelijker zelf kan verzorgen. Voor de operatie tekent de stomaverpleegkundige de plaats af op je buik, de chirurg zal hier enkel en alleen om medische reden van afwijken. 

Een stoma wordt bijvoorbeeld geplaatst bij een kwaadaardige tumor in de darmen of bij chronische aandoeningen zoals de ziekte van Crohn. Je krijgt soms ook een stoma wanneer je dikke darm tijdelijk moeten rusten na een operatie. Eigenlijk zijn er 3 soorten stoma’s, elk met een ander doel.

colostoma

Een colostoma is een kunstmatige opening ter hoogte van de dikke darm. De opening wordt meestal aan de linkerkant van je buik voorzien. Een colostoma kan tijdelijk zijn om een deel van je dikke darm tijdelijk wat rust te gunnen. Als een deel van je dikke darm is weggehaald en het niet mogelijk is om de beide overgebleven delen aan elkaar te zetten, krijg je een blijvende stoma.

ileostoma

Een ileostoma is een kunstmatige opening ter hoogte van de dunne darm. De opening wordt meestal aan de rechterkant van je buik voorzien. Een ileostoma kan tijdelijk zijn om het verder gelegen deel van je darm wat rust te gunnen. Wanneer de darm niet meer kan functioneren, krijg je een blijvende stoma.

urostoma

Een urostoma is nodig als je urine je lichaam niet meer langs de natuurlijke weg kan verlaten. Dit komt vooral voor bij blaaskanker, omdat je blaas dan meestal wordt verwijderd. Een stukje van je darm wordt gebruikt om de twee urineleiders te verbinden met de uitgang in je buikwand. De ligging van een urostoma is meestal aan de rechterkant. Een urostoma is altijd blijvend.

Een ileostoma en colostoma kunnen tijdelijk of permanent zijn. Alles hangt af van het type aandoening, de gezondheidstoestand van de patiënt en het moment waarop de stoma wordt geplaatst. In de praktijk blijkt een ileostoma vaker tijdelijk en een colostoma eerder permanent, maar daar zijn uitzonderingen op. Bovendien kiezen sommige patiënten er zelf voor om hun stoma te behouden in plaats van een nieuwe ingreep te ondergaan zonder 100% zekerheid op succes. Met een stoma wordt het genezingsproces alle kansen gegeven en probeert men de darm te ‘sparen’ ter hoogte van de ingreep. Door de stoelgang voor het litteken uit het lichaam te halen, wordt die zone niet belast.

Het is uiteraard belangrijk om je stoma goed te verzorgen. Na je operatie komt er een bandagist langs, in het ziekenhuis of aan huis, om je stoma te verzorgen en je alles uit te leggen over het nodige materiaal. Zo leer je om je stoma zelf te verzorgen. Die autonomie geeft je vrijheid om te gaan en te staan waar je wil. Lees meer over de verzorging van je stoma.

Kort gezegd: eigenlijk mag je alles eten, maar enige voorzichtigheid is toch geboden. Een specifiek dieet is niet nodig. Belangrijk is wel dat je veel water drinkt. Drink minimaal twee liter water per dag. Lees ons interview met een diëtiste over stoma en je voeding.

Hoe je het ook draait of keert, je leven met stoma is anders dan je leven zonder. Maar dat betekent niet dat je aan levenskwaliteit moet inboeten. Je vraagt je waarschijnlijk wel af of je bepaalde activiteiten nog mag doen, of je nog zorgeloos op vakantie kan en heel wat meer. Antwoorden op deze vragen vind je in onze tips om te leren leven met je stoma.

Een stoma krijgen is een ingrijpende gebeurtenis: zowel voor jezelf, als voor je familie en je naaste omgeving. Wanneer je stoelgang of urine niet meer via de natuurlijke manier kan ontlasten, verandert je leven immers aanzienlijk. Soms tijdelijk, soms voorgoed. Belangrijk is dat je je als stomadrager gesteund en gesterkt voelt. Met een goede begeleiding en inzicht in de verschillende opvangmiddelen, kan je je stoma maximaal integreren in je leven. En dat is het doel van de bandagisten en stoma-referentieverpleegkundigen van Goed stomahuis: ervoor zorgen dat je niet aan levenskwaliteit inboet en alle dingen die je vroeger graag deed, ook gewoon kan blijven doen. 
Lees meer over de dienstverlening van Goed stomahuis.