wat is een trombose?

Bij een veneuze trombose vormt zich een klonter in een ader, bij arteriële trombose in een slagader. Een veneuze trombose kan diep veneus (DVT) of oppervlakkig veneus (OVT) zijn. OVT treedt op in aders dicht bij het huidoppervlak, DVT in dieperliggende aders, meestal in de benen. Een trombose kan leiden tot ernstige gezondheidscomplicaties als ze niet onmiddellijk wordt behandeld.

Vaak liggen meerdere oorzaken aan de basis van een trombose of bloedklonter: een vertraagde bloedsomloop, een beschadigde aderwand en een verhoogde neiging van je bloed om te stollen. De symptomen kunnen geleidelijk ontstaan, maar kunnen ook plotseling optreden. Een trombose kan bij iedereen voorkomen, maar het risico is doorgaans groter bij mensen vanaf 65 jaar.

Enkele risicofactoren:

• lang en vaak in bed liggen
• lang stilzitten, bijvoorbeeld bij een lange auto- of vliegreis
• stollingsstoornissen
• kanker
• chronische ontstekingsziekten, bijvoorbeeld de ziekte van Crohn
• overgewicht
• hoge cholesterol
• roken
• hoge bloeddruk
• diabetes
• zwangerschap
• operaties
• boezemfibrilleren
• het gebruik van oestrogenen, bijvoorbeeld de anticonceptiepil
• erfelijkheid
• eerdere trombose of embolie

De onderliggende oorzaak bepaalt meestal hoe snel een trombose ontstaat. Een operatie kan bijvoorbeeld binnen enkele uren leiden tot een bloedprop in een been door de verminderde mobiliteit en het verhoogde risico op stolling door de operatie zelf. In andere gevallen kan het dagen of weken duren voordat je klachten ervaart, afhankelijk van de omstandigheden en risicofactoren.

Lees ook over de kans op een trombose bij het nemen van anticonceptiepillen.

Wanneer je een verhoogde neiging hebt om bloedstolsels te vormen door erfelijke of verworven factoren, spreken we van trombofilie. De meest voorkomende vorm van trombofilie is Factor V Leiden heterozygoot. Ongeveer 3 tot 8% van de westerse bevolking heeft deze aandoening die het tromboserisico 3 keer verhoogd.

Dit betekent echter niet dat erfelijkheid altijd een rechtstreekse oorzaak is van een trombose. Er komen vaak heel wat andere risicofactoren aan te pas. Wanneer je bijvoorbeeld een genetische aandoening hebt die het risico op bloedklonters verhoogt en je na een zware operatie bedrust nodig hebt.

Een trombose kan in principe in elke ader van je lichaam voorkomen, van je arm tot je voet. Toch gebeurt dit vooral in het been, vandaar de naam trombosebeen. De symptomen kunnen verschillen per persoon, maar enkele typische klachten zijn:

• zwelling
• pijnlijk, warm en/of zwaar gevoel (bij het been is dit vaak in de kuit)
• toenemende pijn bij het stappen
• een rode of blauwpaarse verkleuring van de huid
• een strakgespannen, glanzende huid met zichtbare aders

Bij een onbehandelde trombose bestaat de kans dat er een stuk van de bloedklonter loskomt en in je longen belandt. Hierdoor krijgen je longen onvoldoende zuurstof. Dit heet longembolie en kan je herkennen aan de volgende symptomen:

• ademhalingsproblemen, kortademigheid, acute benauwdheid
• pijn bij het ademen
• hoesten en/of bloed ophoesten
• pijn in de borstkas of tussen de schouderbladen en/of versnelde hartslag

Contacteer meteen je huisarts of een ziekenhuis wanneer je deze symptomen ervaart.

Een bloedprop in je lichaam belemmert of blokkeert je bloeddoorstroming. Vooral bij DVT kan dit zeer gevaarlijk zijn omdat de bloedklonter kan loskomen en mogelijk in je longen terechtkomt via je slagaders. Een trombose is met name gevaarlijk wanneer dit in de hersenen of het hart optreedt. Dit kan namelijk leiden tot een hersen- of hartinfarct. Ook bij een oogtrombose is een snelle behandeling noodzakelijk om je gezichtsvermogen te behouden.

Ervaar je symptomen van een trombose of een longembolie? Neem dan zo snel mogelijk contact op met je huisarts. Die kan je onderzoeken en bepalen of je moet doorverwezen worden naar het ziekenhuis. In het geval van een trombosebeen wordt je doorgaans behandeld met antistollingsmiddelen (ook wel bloedverdunners genoemd) en steunkousen. Ook voor zwangere vrouwen is het belangrijk dat een trombose snel wordt opgemerkt en behandeld om de zwangerschap veilig te laten verlopen. Na je behandeling is het mogelijk dat je nog last hebt van bepaalde klachten zoals vermoeidheid, kortademigheid of een pijnlijk gevoel in een ledemaat.

Natuurlijk is voorkomen beter dan genezen. Probeer daarom een gezonde levensstijl aan te houden waarbij de focus ligt op regelmatig bewegen, gezonde voeding en niet roken. Lees hier meer over hoe je een trombose kan voorkomen.