soorten incontinentie

Jong of oud, man of vrouw: ons kleine land telt meer dan 600.000 mensen met urineverlies of incontinentie. Hoe vervelend dit ongemak ook is, je hoeft je nergens over te schamen. Met de talloze efficiënte hulpmiddelen en behandelingen die recent werden ontwikkeld hoeft incontinentie geen ondraaglijke last meer te zijn. 

Ongewenst urineverlies komt veel vaker voor dan je waarschijnlijk denkt. Ongeveer een kwart van alle vrouwen boven de 35 krijgen er mee te maken; bij mannen is dat een kwart boven de 50. 

Wist je dat de Goed experten in incontinentiezorg je kunnen helpen bij incontinentie? Ze overlopen op een discrete en professionele manier alle soorten incontinentie en zoeken met je mee naar de beste oplossing voor jouw situatie. Ook mantelzorgers met vragen bij de verzorging van een familielid kunnen in onze Goed thuiszorgwinkels terecht. 

Om de best passende oplossing te vinden is het van belang dat je weet welke vorm van incontinentie je hebt. Daarom zetten we de soorten incontinentie voor jou op een rij.

Wanneer je hoest, niest, iets zwaar optilt, springt of rent, neemt ongewild de druk op je buik toe. Je hebt stressincontinentie als deze verhoogde druk in je buikholte ervoor zorgt dat je kleine beetjes urine verliest. 

Deze vorm van incontinentie komt het vaakst voor bij vrouwen, omdat een verzwakte blaassluitspier aan de basis van dit probleem ligt. De druk op je bekkenbodem bij een zwangerschap of bevalling werkt dit probleem nog meer in de hand, en ook hormonale schommelingen kunnen dit gegeven tot gevolg hebben. Lees hier meer over urineverlies bij hoesten. 

De naam geeft het al weg: je voelt een plotse, heftige drang om te plassen die zich niet laat onderdrukken. Nog voor je het toilet bereikt, heb je al wat urine verloren. Een andere naam voor deze soort incontinentie is urge-incontinentie. Deze vorm van incontinentie zien we zowel bij mannen als vrouwen terugkomen, al lopen vrouwen er meer kans op. 

Bij ouderen is aandrangincontinentie de meest voorkomende oorzaak van aanhoudende plasproblemen. Een duidelijke oorzaak is vaak moeilijk aanwijsbaar. Meestal ligt een combinatie van overactieve blaasspieren en het slecht kunnen samentrekken ervan aan de basis van het probleem. Doordat die overactiviteit bij ouderen vaak voorvalt is dit de boosdoener bij de plotselinge aandrang. Dit maakt ook dat je een stuk vaker moet plassen. 

Aanhoudende aandrangincontinentie houdt ook verband met veranderingen in het hersengebied waar het ophouden van je plas wordt geregeld. Ze kunnen samengaan met andere hersenaandoeningen, bv dementie of een beroerte. Door een verstoring in je zenuwstelsel ben je je blaas niet meer helemaal de baas. 

Wanneer je last hebt van overloopincontinentie verlies je ongewild kleine beetjes urine uit je volle blaas. Heel vaak komt dit door een vorm van blokkade in de overgang naar de plasbuis, of omdat je blaasspieren niet sterk genoeg samentrekken. Op die manier kan je blaas langzaamaan overvol geraken. Ze gaat uitrekken en de druk in je blaas neemt toe. Als gevolg hiervan kunnen er kleine hoeveelheden urine wegdruppelen. Bij overloopincontinentie laat je blaas ook meer urine toe dan ze eigenlijk aankan. 

Hierdoor heb je constant of herhaaldelijk verlies van druppels urine uit je volle blaas, zonder dat die ooit volledig geleegd wordt.

Bij mannen kunnen problemen aan de prostaat voor een vernauwing aan de plasbuis zorgen, waardoor ze last kunnen krijgen van druppelincontinentie. Bij vrouwen kan een verzakte baarmoeder dezelfde blokkade creëren. 

Bij deze vorm van incontinentie voel je helemaal geen aandrang om te plassen. Daardoor kan je op onwillekeurige momenten urine verliezen. De oorzaak ligt echter niet bij je urinestelsel, maar wel bij een afwijking in je zenuwstelsel. Daardoor sturen je hersenen je blaasspieren niet meer (goed) aan. Deze soort incontinentie komt even vaak bij mannen als bij vrouwen voor. 

Reflexincontinentie is altijd het gevolg van een neurologische aandoening, zoals bv:

• een dwarslaesie
• spina bifida (open rug)
• een herseninfarct
• multiple sclerose (MS)
• een tumor in het ruggenmerg
• een beschadiging van een zenuw tijdens een operatie

Bij deze vorm van incontinentie is er helemaal niets mis met je blaas of je urinewegen: je raakt gewoon niet meer (op tijd) op het toilet. Denk aan mensen die niet of moeizaam kunnen stappen, verward of dement zijn, een verminderd gezichtsvermogen hebben, een verlaagd cognitief vermogen, …

Functionele incontinentie betekent dus ongewild urineverlies door het onvermogen om tijdelijk een toilet te bereiken. 
Dit is een praktisch probleem dat zodoende om een praktische oplossing vraagt. Wanneer je mobiliteit beperkt is en je dus meer verplaatsingstijd moet rekenen, is het van belang om op gezette tijdstippen even een toiletbezoek in te lassen - zelfs al voel je nog geen aandrang. Zo kan je dit probleem voor zijn. Een toiletstoel naast het bed en gemakkelijke kledij kunnen ook een oplossing bieden.

Deze vorm van incontinentie is heel zeldzaam. Concreet betekent totale incontinentie dat de functie van je blaas compleet vervalt. Je voelt geen aandrang meer, bent de controle over je blaas volledig kwijt. Het gevolg is dat de blaas gewoon alles laat lopen.

Dit kan het gevolg zijn van een aangeboren afwijking of een aandoening op latere leeftijd. Ook (heel) slecht functionerende bekkenbodemspieren, neurologische aandoeningen, een gestoorde blaasfunctie of een beschadigde sluitspier kunnen aan de basis van dit probleem liggen.  

Tijdens en na je zwangerschap kan je te maken krijgen met ongewenst urineverlies. Beide zijn volstrekt normaal maar hebben elk een heel andere oorzaak.

tijdens je zwangerschap

• Je hormoonhuishouding verandert. Hierdoor worden je bekkenbodemspieren wat weker. Dat komt je bij het bevallen goed van pas, maar helpt niet echt om je plas op te houden.
• Je baarmoeder wordt steeds groter, waardoor de druk op je bekkenbodem nog verhoogt.
• Een welgemikte duw of stamp van je baby kan voor een vorm van stressincontinentie zorgen: door je weke bekkenbodem kan je sluitspier even niet voldoende tegendruk geven. 

na je zwangerschap

• Je bekkenbodem werd aanzienlijk opgerekt of zelfs (auw!) gescheurd.
• De zenuwbanen van je plashuishouding zijn uitgerokken, net als je schedewand.
• Je urinebuis werd ietwat naar beneden gedrukt.

Deze elementen (en hun combinatie) maken dat je minder controle hebt over je sluitspier. Na een moeizame of zware bevalling (langdurig persen, een tangverlossing, vacuümcup, …) is de kans op schade aan je bekkenbodemspieren nog groter. 

Bij zwangerschapsincontinentie zijn bekkenbodemspieroefeningen of kegeloefeningen een niet te missen aanrader. Bij de meeste jonge mama’s helpen de juiste oefeningen om de klachten na verloop van tijd te verhelpen.

Heb je zes weken na je bevalling nog steeds last van incontinentie? Dan ga je toch best even langs de huisarts. Ook een kinesist gespecialiseerd in pelvische reëducatie kan je bijstaan. Zij leren je hoe je de juiste spieren kan gebruiken en ze kan oefenen.  

Nachtelijk urineverlies of bedplassen (ook wel slaap enuresis genoemd) komt voor bij 1% van de volwassenen en is een onderschat probleem. Vaak gaat het nachtelijk urineverlies gepaard met de nodige schaamte. Erover praten is moeilijk en de stap naar de huisarts is een echte drempel. Hoe ouder je wordt, hoe groter de kans op nachtelijk urineverlies, maar er zijn nog heel wat andere factoren die een rol spelen. Goed informeert je over alle facetten van nachtelijk urineverlies.

Bij deze vorm van incontinentie verlies je geen urine, maar ontlasting. De oorzaken voor deze aandoening kunnen heel verschillend zijn. Je endeldarm, bekkenbodemspieren of anale sluitspier werken niet meer goed. Dit kan gebeuren door een beschadigde zenuw (die de anale sluitspier of bekkenbodemspier aanstuurt), als gevolg van een operatieve ingreep of louter als ouderdomsverschijnsel. 

De ene vorm van incontinentie is de andere niet. Het is belangrijk dat onze specialisten in continentiezorg heel gedetailleerd jouw verhaal kennen. Alleen zo kunnen ze je helpen met gericht advies en je de meest gepaste oplossing voorstellen.