eerste hulp bij acne

Acne is een verzamelnaam voor huidaandoeningen waarbij pukkels, puistjes, mee-eters en onderhuidse ontstekingen ontstaan. Dit gebeurt door talgklieren die verstopt of ontstoken raken. Acne is vooral aanwezig op het gezicht, in de hals en de nek, maar kan ook voorkomen op de schouders, borst en rug. Dat zijn namelijk gebieden waar de meeste talgklieren zich bevinden.

Acne duikt vaak op in de puberteit, maar ook volwassenen kunnen nog last hebben van puistjes. Meestal is dit een onschuldige aandoening die na verloop van tijd vanzelf verdwijnt. Bij anderen kan de aandoening langer bestaan en spreken we van een ziekte.

Acne herken je aan verschillende soorten onzuiverheden:

• Comedonen of mee-eters zijn kenmerkend voor acne. Door een ophoping van talg, vuil en dode huidcellen ontstaat een wit puntje op de talgklier (whitehead) dat later zwart kan worden door oxidatie (blackhead).
• Wanneer de talgklier ontstoken is, vormt zich een rode pukkel of puist (papel). Vaak ontstaat daarna een etterend puistje of pustel dat je herkent aan het witte of gelige kopje.
• Bultjes of nodules zijn harde, onderhuidse knobbels die gevoelig kunnen aanvoelen. Die ontstaan wanneer talgklieren verstopt raken onder het huidoppervlak.
• In sommige gevallen vormen zich cystes en abcessen. Die bevinden zich ook onder de huid en ontstaan vaak door een combinatie van talg, bacteriën en vuil.

In sommige gevallen laat acne littekens achter op de huid. Daarom is het enorm belangrijk om niet te krabben of prutsen aan puistjes, mee-eters of knobbels. Dit vergroot de kans op ontstekingen en littekens.

Acne wordt veroorzaakt door een verhoogde talgproductie. Dit gebeurt vaak bij hormonale schommelingen. Dit verklaart waarom de meeste tieners er last van hebben. Tijdens de puberteit maken talgklieren namelijk meer talg aan en wordt de opperhuid dikker. Talgklieren kunnen zo sneller verstopt raken waardoor puistjes ontstaan.

Er zijn ook andere mogelijke factoren die acne in de hand kunnen werken. Denk aan erfelijkheid, medicatie, mechanische factoren zoals druk of wrijving of een verkeerde huidverzorging. Het is echter onduidelijk in welke mate deze factoren een rol spelen. Over de invloed van voeding is er geen consensus. Recente studies tonen aan dat voeding met een hoge glycemische index (dat zijn veel snelle suikers) en melk acne in hand kunnen werken, zeker bij volwassenen. Een goede hygiëne of gezonde voeding is daarentegen wel belangrijk om je huid gezond te houden. Dit kan ook helpen om symptomen van acne te verminderen.

Wanneer je een mondmasker draagt, is het ook mogelijk dat je last hebt van acne. Vooral tijdens de coronaperiode waren er veel gevallen van de zogenaamde maskne. Puistjes ontstaan enerzijds door wrijving en irritatie, anderzijds kan de huid moeilijker ademen waardoor talg, vocht en bacteriën zich opstapelen.

Er bestaan verschillende soorten acne. Acne vulgaris is de meest voorkomende en staat ook bekend als jeugdpuistjes. Je kan acne vulgaris onderverdelen in drie vormen:

• Acne comedonica: een milde vorm van acne waarbij enkel mee-eters en enkele puistjes zichtbaar zijn die na verloop van tijd vanzelf verdwijnen.
• Acne papulopustulosa: een matige vorm van acne die gekenmerkt wordt door ontstekingen. Dit uit zich in de vorm van puistjes en pukkels.
• Acne conglobata: een ernstige vorm van acne met ontstoken onzuiverheden zoals puistjes en pukkels. Er kunnen zich ook knobbeltjes en cystes vormen en er is een groot risico op littekenvorming.

Daarnaast zijn er andere, eerder zeldzame, vormen van acne mogelijk.

• Acne tarda: ook bekend als volwassenenacne. Vrouwen hebben hier doorgaans meer last van omwille van hormonale veranderingen tijdens de zwangerschap, menstruatie of menopauze.
• Acne fulminans: een zeldzame en pijnlijke vorm van acne die plots opduikt. Deze ziekte wordt vaak gelinkt aan gewichtsverlies en gewrichts- en spierpijn.
• Acne neonatorum en infantum: deze komen enkel voor bij pasgeborenen en baby’s. De symptomen zijn meestal mild en verdwijnen vanzelf.
• Acne inversa: een chronische ontstekingsaandoening die vooral zichtbaar is onder de oksels, in de schaamstreek, de liezen en tussen de billen.
• Acne excoriée des jeunes filles: ook bekend als krabacne. Deze komt vooral voor bij jonge vrouwen die niet van hun gezicht kunnen blijven waardoor acnesymptomen en littekenvorming erger worden. Vaak liggen stress of psychologische problemen aan de basis.

Om zeker te zijn welke soort acne jij hebt en hoe je die kan behandelen, raadpleeg je best een arts of dermatoloog. In sommige gevallen is het mogelijk dat je symptomen te maken hebben met een andere (huid)aandoening zoals rosacea.

Acne is in sommige gevallen goed te behandelen. Ga daarvoor langs bij een arts of dermatoloog, ook als je milde symptomen hebt. Die zal een juiste diagnose stellen en indien nodig producten of medicatie aanbevelen zoals crèmes, lotions of pillen. Welke behandeling je krijgt, hangt af van de aard en ernst van de aandoening, je leeftijd, geslacht, de aanwezigheid van littekens en je ervaring met andere middelen. Meestal gaat het om:

• middelen die de talgvorming verminderen
• middelen die de groei van bacteriën tegengaan
• middelen die de ontsteking remmen
• middelen die de versterkte verhoorning van de afvoergang tegengaan.

Een littekenbehandeling is ook mogelijk dankzij bijvoorbeeld een chemische peeling of laserbehandeling.

Zelf kan je ook enkele dingen doen om acne te verminderen:

• Pruts of krab nooit aan puistjes, mee-eters, pukkels of onderhuidse knobbels. Zo vermijd je ontstekingen en littekens.
• Houd je huid schoon en gebruik aangepaste, niet-comedogene verzorgingsproducten.
• Voed je huid van binnenuit: eet gezond en gevarieerd, en drink voldoende water om je huid te hydrateren.

Lees ook deze extra tips om acne te behandelen.