hoe ondersteun je je immuunsysteem?

Je afweersysteem of immuunsysteem bepaalt hoe sterk je weerstand is. Het systeem bestaat uit:

• organen, zoals je milt
• cellen, zoals je witte bloedcellen
• antistoffen, zoals antilichamen

Je organen, cellen en antistoffen communiceren met elkaar om de bedreigingen van je lichamen georganiseerd aan te pakken. Lymfocyten, een bepaalde soort witte bloedcellen, maakt antistoffen aan die in je bloed komen. De antistof gaat zich focussen op de bacterie of virus en zich eraan binden. Daarna is het aan je witte bloedcellen om de indringer in je lichaam uit te schakelen.  

Je immuunsysteem bestaat uit twee delen: je aangeboren en je verworven immuniteit. In een eerste fase treedt je aangeboren of niet-specifieke immuniteit op. Hierbij zijn je witte bloedcellen continu in je bloed en lymfe aanwezig. Ze verorberen alles wat voor hen lichaamsvreemd lijkt.

Deze aangeboren immuniteit kan snel in actie treden, maar past zich niet altijd snel aan een specifieke bedreiging aan. Je verworven of adaptieve immuunsysteem doet dat wel. Dit deel van je immuunsysteem heeft dan wel weer meer tijd nodig omdat het zich moet aanpassen aan de type bedreiging en deze eerst moet identificeren.

Lymfocyten zijn de belangrijkste celcompagnons bij je verworven immuniteit. Nadat ze in grote hoeveelheden zijn geproduceerd zijn gaan ze de bedreigde weefsels opzoeken en ieder potentieel bedreigend element vernietigen. Daarnaast heeft het verworven immuunsysteem ook een geheugen. Daardoor kan het de bedreiging sneller herkennen en tegenhouden als die weer optreedt.

Eens de bedreiging verdwenen is moet de immuunreactie kunnen stoppen. Dat is dan weer de rol van andere cellen. Die gaan de lymfocyten op de hoogte brengen dat de dreiging voorbij is en een signaal sturen om te stoppen met de aanval. Dit zelfregulerend mechanisme voorkomt dat je lichaam zichzelf gaat aanvallen – zoals dat het geval is bij bijvoorbeeld auto-immuunziekten.

Als je te kampen hebt met een lage weerstand krijgen bedreigingen zoals infectieziektes (verkoudheid, griep) meer kans om je lichaam binnen te dringen. Verschillende zaken kunnen aan de basis van een verzwakt immuunsysteem liggen. Een paar voorbeelden zijn:

• erfelijke aandoeningen
• bepaalde medicatie
• het ontbreken van de milt
• kwaadaardige bloedziekten, zoals lymfomen of leukemie
• prematuriteit bij baby’s
• het hiv-virus

Als je last hebt van een verlaagd immuunsysteem ben je immunodeficiënt. In dat geval moet je extra oppassen bij gewone infecties zoals bijvoorbeeld een verkoudheid. Als je immunodeficiënt bent kunnen die voor jou heel gevaarlijk zijn, terwijl ze voor mensen met een normaal functionerend immuunsysteem doorgaans niet zo schadelijk zijn.

Sommige medicatie kan een minder goed werkend immuunsysteem als bijwerking hebben. Dit kan gebeuren bij onder meer cortisone of medicatie tegen bepaalde darmziekten, huidziekten of reuma. 

In andere situaties kan je er voor kiezen om je immuunsysteem bewust te gaan onderdrukken door medicatie. Dit wordt bijvoorbeeld toegepast bij orgaantransplantaties om te voorkomen dat het immuunsysteem het nieuwe orgaan gaat aanvallen en afstoten.  

Het is niet zo makkelijk om te weten of je een verzwakt immuunsysteem hebt. Volgende signalen hou je in elk geval beter in het oog:

• Je bent makkelijk vatbaar voor infectieziekten.
• Je hebt vaak aandoeningen die minder frequent voorkomen bij mensen met een gezond immuunsysteem.
• Je zal minder symptomen vertonen van de aandoening omdat symptomen zoals hoest net het werk zijn van je immuunsysteem.

Contacteer altijd je huisarts als je twijfels hebt. Je arts kan aan de hand van een bloedonderzoek zien hoe het met je immuunsysteem is gesteld.

Met een gezonde levensstijl geef je een sterke boost aan je weerstand.

• Eet veel groente en fruit.
• Volkorenproducten zijn een aanrader.
• Drink voldoende water – gemiddeld een liter of zelfs anderhalve liter per dag.
• Slaap voldoende en streef naar een kwalitatieve nachtrust.
• Vraag raad aan je huisarts of apotheker over eventuele voedingssupplementen met vitamine D, selenium en zink.